ام‌اس

بیماری ام‌اس (مالتیپل اسکلروزیس) چیست؟

بیماری ام‌اس یا مولتیپل اسکلروزیس، باعث از بین رفتن پوشش محافظ اعصاب یا میلین می شود. مولتیپل اسکلروزیس می‌تواند باعث بی حسی، ضعف، مشکل در راه رفتن، تغییرات بینایی و سایر علائم شود.

در بیماری ام‌اس یا مولتیپل اسکلروزیس، سیستم ایمنی به میلین یا همان غلاف محافظی که رشته‌های عصبی را می‌پوشاند، حمله می‌کند و باعث از بین رفتن آن می‌شود. این امر، ارتباط بین مغز و بقیه بدن را قطع می‌کند. در نهایت، این بیماری می‌تواند باعث آسیب دائمی در رشته‌های عصبی شود.

انواع ام‌اس

1. ام‌اس عود‌کننده و بهبود‌یابنده

در بیماری ام‌اس عودکننده _ بهبودیابنده (RRMS)، فرد دچار علائم جدید و قدیمی شده که به آن عود می‌گویند. به جز گروه کوچکی از افراد (15٪) که با ام‌اس پیشرونده‌ی اولیه تشخیص داده می‌شوند، حدود 85 درصد از افراد به نوع RRMS مولتیپل اسکلروزیس مبتلا می‌باشند. استفاده از یک درمان اصلاح‌کننده‌ی بیماری (DMT) می‌تواند به عود کمتر و کاهش سرعت پیشرفت بیماری ام‌اس کمک کند.

2. ام‌اس پیشرونده‌ ثانویه

ام‌اس پیشرونده ثانویه (SPMS) مرحله‌ای از ام‌اس است که برای بسیاری از افراد پس از نوع عودکننده و بهبودیابنده، به وجود می‌آید. در ام‌اس پیشرونده‌ی ثانویه، توانایی‌های فرد به صورت پیوسته کاهش می‌یابد.

3. ام‌اس پیشرونده‌ی اولیه (PPMS)

در ام‌اس پیشرونده‌ی اولیه (PPMS)، از همان ابتدا علائم فرد بصورت پیش‌رونده می‌باشند که اغلب در افراد 40ساله این نوع از بیماری تشخیص داده می‌شود. در ابتدا، علائم جزئی هستند مانند مشکلات راه‌رفتن، که با گذشت زمان به وجود می‌آید. معمولاً در این نوع، عود بیماری کم بوده و یا اصلاً وجود ندارد ولی ناتوانی به تدریج افزایش خواهد ‌یافت. از طرفی ممکن است علائم فرد در یک بازه‌ی زمانی طولانی در سطح ثابتی باقی بمانند. افراد مبتلا به این نوع از مالتیپل اسکلروزیس، می‌توانند بسیاری از علائم مشابه با ام‌اس عودکننده را تجربه کنند.

ام‌اس پیشرونده اولیه (PPMS) حدود 10 تا 15 درصد از افراد مبتلا به ام‌اس را تحت تاثیر قرار می دهد.

4. ام‌اس فعال و پیشرونده

علاوه بر انواع اصلی مولتیپل اسکلروزیس (عود‌کننده، پیشرونده‌ی ثانویه و پیشرونده‌ی اولیه)، پزشکان و محققان ممکن است از اصطلاحات دیگری برای توصیف ام‌اس استفاده کنند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ام‌اس فعال
• ام‌اس غیر‌فعال
• ام‌اس پیشرونده
• ام‌اس غیر‌پیشرونده

5. سندرم جداشده بالینی (CIS)

چند سال قبل از تشخیص نهایی ام‌اس، ممکن است برای برخی از افراد تشخیص سندرم جداشده‌ی بالینی یا سی‌آی‌اس، داده شود بدین صورت که فرد یکی از علائم بالینی ام‌اس را نشان می‌دهد در حالی که اسکن MRI او بدون علامت می‌باشد.

CIS می‌تواند نشانه‌ی اولیه‌ی ام‌اس باشد و درصورت وجود علائم بیشتر، برای فرد تشخیص ام‌اس داده می‌شود. ممکن است برخی از افراد با تشخیصCIS ، دیگر هرگز علامتی نشان ندهند، بنابراین هرگز مبتلا به بیماری ام‌اس تشخیص داده نمی شوند.

اگر اسکن ام ‌آر‌آی، ضایعه‌ای مشابه ام‌اس (بدون وجود علائم بالینی) نشان دهد، برای فرد تشخیص سندرم جدا شده از نظر رادیولوژیکی (RIS) داده می‌شود.

6. ام‌اس خوش‌خیم

اصطلاح ام‌اس خوش‌خیم، برای توصیف نوعی از ام‌اس عودکننده و بهبودیابنده استفاده می‌شود که با حملات بسیار ملایم و یا بدون حمله و فواصل بدون علامت طولانی مدت، همراه می‌باشد. خوش‌خیم به معنای بی‌خطر می‌باشد، بدین صورت که بعد از 15 سال یا بیشتر فرد علائم زیادی از بیماری ام‌اس را نشان نخواهد داد و فاقد ناتوانی و یا همراه با ناتوانی‌های اندک خواهد بود.

علائم و نشانه‌های ام‌اس

مولتیپل اسکلروزیس می‌تواند باعث بی‌حسی، ضعف، مشکل در راه ‌رفتن، تغییرات بینایی و سایر علائم شود.

علائم بیماری به شخص، محل آسیب در سیستم عصبی و میزان آسیب وارده به رشته‌های عصبی بستگی دارد. برخی از افراد توانایی راه‌ رفتن خود را از دست داده و یا به صورت کلی قادر به هیچ نوع حرکتی نیستند. سیر بیماری بسته به نوع ام‌اس متفاوت می‌باشد.

علائم رایج بیماری ام‌اس عبارتند از:

• بی حسی یا گزگز
• احساس شوک الکتریکی که با حرکات خاص گردن، به ویژه خم شدن گردن به جلو اتفاق می‌افتد.
• مشکل در راه رفتن یا عدم توانایی در راه رفتن
• ضعف
• از دست دادن جزئی یا کامل بینایی، معمولاً در یک چشم که اغلب با احساس درد در حین حرکت چشم اتفاق می‌افتد.
• دوبینی
• تاری دید
• سرگیجه و احساس کاذب اینکه شما یا اطرافتان در حال حرکت هستید.
• مشکل در عملکرد جنسی، روده و مثانه
• خستگی
• گفتار نامفهوم
• مشکلات حافظه، تفکر و درک اطلاعات
• تغییر خلق و خو

افزایش جزئی دمای بدن می‌تواند به طور موقت علائم ام‌اس را بدتر کند. این علائم، عود کاذب بیماری محسوب می‌شوند.

بیماری هموفیلی چیست ؟

علت بیماری ام‌اس (مالتیپل اسکلروزیس)

علت مولتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس مشخص نیست. در این بیماری، سیستم ایمنی به میلین یا همان غشای پوشاننده و محافظ فیبرهای عصبی مغز و نخاع، حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد. جنس میلین از چربی می‌باشد و می توان آن را با پوشش عایق سیم برق، مقایسه کرد. هنگامی که میلین آسیب می‌بیند، فیبر عصبی در معرض دید قرار گرفته و انتقال پیام‌های عصبی توسط آن رشته‌ی عصبی کند و یا متوقف می‌شود.

دلیل ابتلا به ام‌اس کاملا مشخص نیست ولی ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می توانند خطر ابتلا به ام‌اس را افزایش دهند.

فاکتورهای موثر در ابتلا به ام‌اس

عواملی که خطر ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• سن: ام‌اس می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. با این حال، معمولاً شروع آن بین 20 تا 40 سالگی می‌باشد.
• جنسیت: زنان 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان به ام‌اس عودکننده و بهبودیابنده مبتلا می‌شوند.
• سابقه خانوادگی و ژنتیک: اگر یکی از والدین، خواهر و یا برادر شما مبتلا به ام‌اس باشد، شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستید.
• عفونت‌های خاص: تعدادی از عفونت‌های ویروسی از جمله اپشتین‌بار، با بیماری ام‌اس مرتبط می‌باشند. اپشتین‌بار، ویروسی است که باعث مونونوکلئوز عفونی می‌شود.
• نژاد: احتمال بروز مالتیپل اسکلروزیس در سفیدپوستان، به ویژه آنهایی که نژاد اروپای شمالی دارند، بیشتر است. نژادهای آسیایی، آفریقایی یا بومی آمریکا، کمترین ریسک ابتلا به این بیماری را دارند. یک مطالعه اخیر نشان می‌دهد که تعداد جوانان سیاه پوست و اسپانیایی تبار مبتلا به ام‌اس ممکن است بیشتر از تصور ما باشد.
• آب و هوا: شیوع ام‌اس در شرایط آب هوایی معتدل از جمله کانادا، شمال ایالات متحده، نیوزیلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا، بیشتر است.
• ویتامین 😀 سطوح پایین ویتامین D در بدن و مواجه کم با نور خورشید، خطر ابتلا به ام‌اس را افزایش می‌دهد. ماه تولد نیز در شانس ابتلا به ام‌اس موثر است چرا که با میزان قرار گرفتن مادر باردار در معرض نور خورشید در دوران بارداری مرتبط می‌باشد.
• چاقی: افرادی که چاق هستند یا در دوران کودکی چاق بوده‌اند، ریسک بالاتری برای ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس دارند.
• ابتلا به دیگر بیماری‌های خودایمنی: در صورت ابتلا به برخی از بیماری‌های خودایمنی، خطر بروز ام‌اس کمی بیشتر خواهد شد. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به بیماری تیروئید،کم خونی‌های خودایمنی حاد (از جمله کم خونی آپلاستیک حاد) و کم خونی‌های خطرناک (ازجمله کم خونی پرنیشیوز)، پسوریازیس، دیابت نوع 1 یا بیماری التهابی روده اشاره کرد.
• سیگار کشیدن: افرادی که سیگار می‌کشند در مقایسه با افرادی که سیگار نمی‌کشند، ریسک بالاتری برای ابتلا به ام‌اس عودکننده و بهبودیابنده خواهند داشت.
• میکروبیوم روده: افراد مبتلا به ام‌اس ممکن است میکروبیوم روده متفاوتی نسبت به افرادی که ام‌اس ندارند، داشته باشند. اگرچه درک این ارتباط به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.

تفاوت اهدای خون و اهدای پلاسما چیست ؟

عوارض ام‌اس

عوارض مولتیپل اسکلروزیس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تغییرات خلقی مانند افسردگی، اضطراب یا نوسانات خلقی
• سفتی یا اسپاسم عضلانی
• تشنج، اگرچه بسیار نادر است
• ضعف یا فلج شدید که به طور معمول در بازو و یا پا دیده می‌شود
• مشکل در عملکرد مثانه و روده
• مشکل در عملکرد جنسی
• مشکل در تفکر و حافظه.

چرا ابتلا به ام‌اس در زنان بیشتر از مردان است؟

تعداد زنان مبتلا به ام‌اس تقریباً چهار برابر مردان می‌باشد و این شکاف جنسیتی در طول 50 سال گذشته افزایش یافته است.

متخصصان توضیح روشنی در مورد علت وقوع ام‌اس به ویژه در زنان ندارند اما چند نظریه وجود دارد که ممکن است تفاوت جنسیتی در میزان ابتلا به ام‌اس را توضیح دهد.

1. نقش تفاوت سیستم ایمنی زنان و مردان در ابتلا به ام‌اس

سیستم ایمنی زنان متفاوت از مردان عمل میکند و به طور خاص، زنان بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های خود‌ایمنی هستند؛ در واقع از هر 10 نفر بیمار خودایمنی نزدیک به 7 نفر زن هستند. این تفاوت ممکن است به علت پروتئینی در سیستم ایمنی به نام اینترلوکین-33 (IL-33) باشد. این پروتئین به سلول‌های درون سیستم ایمنی کمک می‌کند تا بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، دقیقاً مشابه روشی که در مواجه با عفونت‌ها استفاده می‌کنند.

تحقیقات فعلی در بیماری ام‌اس، به بررسی نقش IL-33 در پاسخ‌های سیستم ایمنی در مردان و زنان می‌پردازد. مطالعات اولیه نشان می‌دهد که مردان هنگام مواجهه با عفونت، IL-33  بیشتری نسبت به زنان تولید می‌کنند که می‌تواند دلیل بالا بودن ابتلا به ام‌اس در زنان نسبت به مردان را توضیح دهد.

2. نقش تفاوت‌های سیستم عصبی زنان و مردان در ابتلا به ام‌اس

 میزان آسیب عصبی ناشی از مالتیپل اسکلروزیس در مردان بیشتر از زنان می‌باشد. از نظر محققان، این امر ممکن است به سطح استروژن مربوط باشد. بدن زنان بیشتر از مردان استروژن تولید می‌کند و این پرسش مطرح می‌شود که آیا استروژن نقش محافظ عصبی دارد یا خیر؟

3. نقش تغییرات هورمونی زنان در ابتلا به ام‌اس

 یکی از دلایلی که زنان بیشتر از مردان به ام اس مبتلا می‌شوند، می‌تواند مربوط به هورمون‌های تولید مثلی باشد. قبل از شروع بلوغ، دختران و پسران با سرعت یکسانی به ام‌اس مبتلا می‌شوند؛ اما با ورود پسران و دختران به دوران نوجوانی و بزرگسالی (زمانی که بدن زن و مرد هورمون‌های متفاوتی تولید می‌کنند)، زنان با نرخ بالاتری نسبت به مردان شروع به ابتلا به ام‌اس می‌کنند. این تفاوت، محققان را وادار می‌کند تا ارتباط احتمالی بین هورمون‌های جنسی مردانه، زنانه و ابتلا به ام‌اس را در نظر بگیرند.

4. نقش ژنتیک زنان در ابتلا به ام‌اس

جهش در ژن‌های خاصی به نام MHC ممکن است خطر ابتلا به ام‌اس را افزایش دهد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد در زنان مبتلا به ام‌اس، احتمال وجود تغییر در این ژن‌ها بیشتر از مردان است. همچنین احتمال به ارث بردن این تفاوت ژنتیکی از مادر، در دختران بیشتر از پسران می‌باشد.

اما به یاد داشته باشید یک ژن به تنهایی باعث ابتلا به ام‌اس نمی‌شود. محققان بر این باورند که عوامل دیگری مانند رژیم‌غذایی، سیگار، استرس و میزان دریافت نور‌خورشید بر نحوه رفتار ژن‌های مرتبط با ام‌اس تأثیر می‌گذارند.

5. نقش چربی بدن در ابتلا به ام‌اس

چاقی، به خصوص به شکل چربی شکم، می‌تواند عامل ایجاد التهاب در بدن و ابتلا به ام‌اس باشد. التهاب ناشی از چاقی، در زنان بیشتر از مردان است زیرا میزان چربی بدن زنان بیشتر از مردان بوده و احتمال چاقی در آنها بیشتر است. دانشمندان معتقدند که ممکن است یکی از دلایل بالاتر بودن ابتلا به ام‌اس در زنان نسبت به مردان، تجمع بیشتر چربی در بدن زنان ‌باشد.

اختلال رشد در کودکان چیست ؟

آیا علائم بیماری ام‌اس (مولتیپل اسکلروزیس) در زنان سخت‌تر از مردان است؟

نه تنها ام‌اس زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه برخی تحقیقات نشان می‌دهند که علائم ام‌اس ممکن است زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار دهد. یکی از دلایل احتمالی این امر، تغییرات هورمونی است که در بدن زنان در طول زندگی اتفاق می‌افتد.

بیماری ام‌اس معمولاً در طول سال‌های باروری زنان تشخیص داده می‌شود. به همین دلیل برای بسیاری از دانشمندان این پرسش وجود دارد که آیا هورمون‌های تولید‌مثلی در ابتلا به مالتیپل اسکلروزیس نقش دارند یا خیر؟ اگرچه هنوز پاسخ مطمئنی برای این سوال وجود ندارد، اما برخی از جنبه‌های کلیدی زندگی زنان می‌تواند به توضیح این موضوع کمک کند که چرا علائم ام‌اس در زنان دشوار‌تر از مردان می‌باشد.

بارداری و ام‌اس

در زنانی که از قبل، مبتلا به ام‌اس هستند، بارداری می تواند علائم بیماری را بهبود بخشد. اما معمولاً بعد از زایمان این علائم برمی‌گردند. به صورت کلی، میزان عود ام‌اس پس از پایان دوره‌ی بارداری بالاست.

از سوی دیگر زنانی که برایشان تشخیص ام‌اس داده نشده است، ممکن است اولین علائم بیماری را در دوران بارداری تجربه کنند. ضعف عضلانی ناشی از ام‌اس می‌تواند همزمان با رشد جنین، تعادل مادر را دشوار کند و مادر را در معرض خطر بیشتری برای سقط جنین قرار دهد. از طرفی خستگی ناشی از بارداری در زنان مبتلا به ام‌اس تشخیص داده نشده، ممکن است بیشتر از حد طبیعی باشد.

درد در ام‌اس

بسیاری از افراد مبتلا به ام‌اس، به صورت دوره‌ای درد را تجربه می‌کنند که شدت و طول مدت درد از فردی به فرد دیگر  می‌تواند متفاوت باشد. درمان‌های دارویی و سایر روش‌های درمانی می‌توانند به بیمار در مقابله با درد کمک کنند. درد ناشی از ام‌اس ممکن است خسته کننده باشد و بر خلق و خو و توانایی‌های فرد بیمار تأثیر  بگذارد.

درد، ممکن است به دلیل آسیب عصبی ناشی از ام‌اس و یا به دنبال دیگر پیامد‌های بیماری ایجاد شود.

درد بیماری ام‌اس می تواند در نتیجه ی موارد زیر باشد:

• عارضه‌ی جانبی داروها
• وقوع حادثه یا سایر شرایط بالینی غیر مرتبط با ام‌اس
• ضایعات نوروپاتیک مغز و نخاع که درد ناشی از این ضایعات، بسته به نوع و میزان آسیب، طیف وسیعی دارند.
• مشکلات تعادل، خستگی یا ضعف عضلانی که می‌تواند منجر به مشکلاتی در وضعیت بدنی، فشار بر مفاصل، رباط‌ها یا سایر عضلات شود.

درد عصب در ام‌اس (‌مالتیپل اسکلروزیس)

 ام‌اس می تواند روی اعصابی که به عضلات عصب‌دهی می کنند تأثیر گذاشته و آسیب برساند و باعث درد حاد یا حملاتی به شکل اسپاسم در بازو و پاها شود.

دردهای عصبی می توانند به شکل مزمن و یا به شکل احساسات دردناک یا غیر معمول روی پوست فرد باشند و در هر جایی از بدن اتفاق بیفتند، اما معمولاً در صورت، بازوها و پاها هستند. این نوع درد عصبی می‌تواند خود را به اشکال زیر نشان دهد:

• حساسیت شدید به لمس که گاهی اوقات “آلودینیا” نامیده می‌شود.
• حس سوزن سوزن شدن
• احساسات غیر طبیعی مانند سوزش، ضربه چاقو، شوک الکتریکی، درد و سفت شدن.

آلبیومین ( آلبومین ) چیست؟

 درمان درد ناشی از ام‌اس

درد ناشی از ام‌اس (MS) را  می‌توان با استفاده از درمان‌های دارویی یا سایر روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی کنترل کرد. گاهی اوقات استفاده از ترکیب چند دارو یا درمان، نتیجه‌ی بهتر و موثرتری در کنترل دردهای ناشی از مالتیپل اسکلروزیس دارد. همه‌ی دردهای ناشی از ام‌اس، نیاز به درمان نداشته و به تأثیر درد بر زندگی بیمار بستگی دارد.

مدیریت درد ممکن است شامل یادگیری شیوه‌های کاربردی مقابله یا ایجاد تغییراتی در زندگی روزمره باشد تا میزان تاثیر درد بر کیفیت زندگی فرد کاهش یابد. عدم مدیریت درد می‌تواند بر کیفیت خواب فرد تاثیر بگذارد و منجر به افزایش تحریک پذیری، عصبانیت و یا افسردگی بیمار شود.

علاوه بر این، برخی از وقایع می‌توانند درد بیمار ام‌اس را بهتر یا بدتر کنند. کنترل استرس، دریافت حمایت و تا حد امکان مثبت بودن، در مدیریت درد اهمیت بسزایی دارند. همچون بسیاری از علائم ام‌اس، حساسیت به گرما و یا گاهی از اوقات، حساسیت به سرما می‌توانند شدت درد را بیشتر کنند. احساس خستگی، کمبود خواب، احساس انزوا و یا افسردگی نیز می‌توانند باعث بدتر شدن درد بیمار مبتلا به ام‌اس شوند.

طول عمر مبتلایان به ام‌اس

مولتیپل اسکلروزیس به ندرت می‌تواند به صورت مستقیم منجر به مرگ بیمار شود. اگرچه ممکن است طول عمر افراد مبتلا به ام‌اس در مقایسه با دیگر افراد اندکی کوتاه‌تر باشد، اما به صورت کلی ام‌اس به خودی خود کشنده نیست. افرادی که زودتر درمان می‌شوند نسبت به افرادی که دیرتر اقدام به درمان می کنند، عملکرد بهتری دارند. اتخاذ یک سبک زندگی سالم، مصرف دارو زیر نظر پزشک و مراجعه منظم به پزشک مربوطه، روش‌هایی هستند که می‌توانند کیفیت زندگی فرد را بهتر کنند و شانس زندگی طولانی‌تر را افزایش دهند.

تغذیه در ام‌اس

رعایت رژیم غذایی سالم و دریافت متعادلی از منابع متنوع و مفید غذایی در بیماران ام‌اس اهمیت زیادی دارد. در زیر به نقش ترکیبات مختلف موجود در مواد غذایی اشاره می‌کنیم:

پروتئین: رشد و ترمیم بافت‌ها

کربوهیدرات: تولید انرژی

چربی: تولید انرژی، کمک به بدن برای جذب ویتامین‌های خاص و اسیدهای چرب ضروری

فیبر: هضم سالم و حرکات منظم روده

ویتامین‌ها و مواد معدنی: عملکرد صحیح بدن از جمله ترمیم بافت‌ها، استحکام استخوان و جذب سایر مواد مغذی

مایعات: آب، مواد مغذی را در سراسر بدن حمل می‌کند و در فرآیندهای شیمیایی که در سلول‌های ما اتفاق می‌افتند، استفاده می‌شود.

نقش ویتامین D (دی) در ام‌اس

محققان سخت در تلاش هستند تا به ارتباط بین مصرف ویتامین دی و ام‌اس پی ببرند و به این پرسش پاسخ دهند که آیا مصرف ویتامین D می‌تواند نقش درمانی در مبتلایان به مالتیپل اسکلروزیس داشته باشد یا خیر؟

بدن برای جذب مواد مغذی مختلف از جمله کلسیم، نیاز به ویتامین D دارد. شاید شنیده باشید که ویتامین دی به عنوان ویتامین آفتاب نیز شناخته می‌شود زیرا این ویتامین در پاسخ به نور خورشید در پوست ما تولید می گردد.

ما بیشتر ویتامین دی مورد نیاز خود را از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید دریافت می‌کنیم اما این ویتامین به مقدار کم در ماهی‌های روغنی، تخم مرغ، گوشت، شیر و مارگارین نیز یافت می‌شود. برخی از غلات و ماست‌ها نیز با ویتامین D غنی شده‌اند.

بیماری ام‌اس در کشورهای دورتر از خط استوا، شیوع بالاتری دارد. دلایل زیادی برای وجود این الگو شناخته شده است، اما محققان بر نقش نور خورشید و تولید ویتامین دی تاکید بیشتری دارند.

در سال 2015، دانشمندان ارتباط واضحی بین کمبود ویتامین D و ام‌اس نشان دادند و دریافتند افرادی که به به دلایل ژنتیکی سطوح پایین تری از ویتامین D دارند، بیشتر در معرض ابتلا به ام‌اس هستند. محققان دانشگاه آکسفورد دریافتند که ویتامین دی می‌تواند بر نحوه‌ی رفتار برخی از ژن‌های مرتبط با ام‌اس تأثیر بگذارد. این تحقیقات می‌تواند به درک بهتر نقش ویتامین دی در ابتلا به ام‌اس کمک کند.

روش زندگی خوب در ام‌اس

داشتن سبک زندگی سالم و اصولی، نقش مهمی در مدیریت ام‌اس دارد. به طور مثال، سیگار کشیدن شرایط بیمار مالتیپل اسکلروزیس را بدتر می‌کند.

در سال‌های اخیر، تلاش‌های زیادی با هدف فرهنگ‌سازی جهت اهمیت انجام فعالیت‌های بدنی در بیماران ام‌اس انجام شده است. ممکن است بیماران ام‌اس نتوانند به اندازه سایرین ورزش کنند و فعایت بدنی داشته باشند چرا که به صورت میانگین، تحمل کمتری نسبت به فعالیت بدنی شدید دارند. شواهد موجود نشان می‌دهند که فعالیت بدنی برای افراد مبتلا به ام‌اس و بهبود کیفیت زندگی‌شان مفید است، اما شواهد کافی برای مشخص کردن نوع فعالیت، طول یا شدت آن وجود ندارد.

پیری و ام‌اس

در سراسر دنیا، از هر 10 نفری که با ام‌اس زندگی می‌کنند، یک نفر بالای 65 سال سن دارد.

تحقیقات نشان می‌دهند که با افزایش سن، اعتماد به نفس افراد در مدیریت بیماری‌شان، افزایش می‌یابد زیرا به مرور درک بهتری از شرایط پیدا کرده و می‌توانند روی نکات و مسائلی که برایشان مهم است، تمرکز بیشتری داشته باشند.

با افزایش سن، انجام برخی از کارهای روزمره از جمله استحمام، لباس پوشیدن و بیرون رفتن، دشوارتر خواهد شد با این وجود، افرادی که سال ها با بیماری ام‌اس مبارزه می‌کنند، توانایی و آمادگی بیشتری برای مقابله و تسهیل موانع خواهند داشت.

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بیماران ام‌اس، داشتن استقلال در دوران پیری و ترس از منزوی شدن می باشد. از طرفی، این بیماران نگران تحمیل بار اضافی و زحمت به اطرافیان و خانواده‌ی خود می‌باشند؛ بنابراین داشتن برنامه ریزی درست و مشاوره با یک کاردرمانگر برای مقابله با پیامدهای احتمالی بیماری ام اس در دوران پیری اهمیت بسیار زیادی دارد.

بهتر است که بیماران خود را برای شرایط خاص، از پیش آماده کنند به طور مثال، در دسترس داشتن شماره ی یک تاکسی سرویس در صورت روشن نشدن اتومبیل و غیره.

ام‌اس (مالتیپل اسکلروزیس) در کودکان

ام‌اس کودکان می‌تواند در دوران کودکی و یا نوجوانی بروز پیدا کند که اغلب مبتلا به نوع ام‌اس عود کننده و بهبود یابنده می‌باشند به این معنی که علائم می‌آیند و می‌روند (عود و بهبودی). هنگام از بین رفتن علائم، بیماری می‌تواند پیشرفت خود را داشته باشد. به این وضعیت (POMS)، ام اس زودرس یا ام‌اس نوجوانی نیز می‌گویند. به نظر می‌رسد که عود بیماری در کودکان و نوجوانان بیشتر اتفاق می‌افتد ولی سریعتر بهبود می‌یابند، اما در معرض خطر افزایش مشکلات شناختی هستند که می‌تواند بر کار و فعالیت آن‌ها در مدرسه تأثیر منفی بگذارد (13).

ورزش های مناسب در ام‌اس

علائم بیماری ام‌اس می‌تواند موجب دشوار شدن انجام حرکات ورزشی برای بیماران شود. به همین دلیل، برنامه‌ی ورزشی این بیماران باید متناسب با قدرت بدنی و توان حرکتی‌شان، طراحی شود. از جمله برنامه‌های ورزشی مفید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تمرینات استقامتی در ام‌اس

بیماران می‌توانند از وزنه‌های کوچک برای تقویت عضلات خود کمک بگیرند.

اگر فرد لرزش یا اسپاسم دارد، کشیدن یک باند ورزشی الاستیک می‌تواند راحت‌تر از استفاده از وزنه باشد. در صورت عدم دسترسی به تجهیزات باشگاه و وزنه، می‌توان از وسایل روزمره مانند بطری پر از آب یا شن استفاده کرد.

تمرینات هوازی در ام‌اس

دوچرخه‌سواری و دویدن، بسیاری از عضلات بدن را درگیر می‌کنند و باعث فعالیت بیشتر ریه و قلب می شوند. همچنین فعالیت‌های ورزشی که به صورت اختصاصی روی عضلات بازو و یا پا کار می‌کنندو تحت عنوان حرکات ورزشی (قلبی_عروقی) شناخته می‌شوند، می‌توانند مفید باشند.

رمز موفقیت در ورزش هوازی این است که بیمار ام‌اس برای مدت زمان معقولی (در صورت امکان حداقل 20 دقیقه) به سطح متوسطی از فعالیت پایبند باشد چرا که ورزش کردن در هر سطحی بهتر از ورزش نکردن می‌باشد.

تمرینات کششی در ام‌اس

تمرینات کششی، به انعطاف پذیری و ریلکس شدن عضلات، کمک بسیار زیادی می‌کنند (14).

درمان ام‌اس (مالتیپل اسکلروزیس)

راه‌های زیادی برای مدیریت بیماری ام‌اس وجود دارد که شامل درمان دارویی، ورزش، تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی می‌باشد. بهتر است فرد در مورد درمان مولتیپل اسکلروزیس خود با یک متخصص مغز و اعصاب مجرب در زمینه‌ی ام‌اس مشورت نماید. یک پرستار شاید کلیاتی در مورد درمان ام‌اس بداند اما مشاوره‌ی اصلی درمان و تجویز دارو، تنها باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود. انواع درمان و روش‌های درمانی مفید به نوع ام‌اس و علائم بیمار بستگی دارد.

برخی از روش‌های درمانی و داروها، علائم ام‌اس را بهبود می‌بخشند. انجام تمرینات فیزیوتراپی برای کمک به تحرک بیمار موثر می‌باشد. سایر روشها از جمله درمان‌های تعدیل‌کننده‌ی بیماری (DMTs) و پیوند سلول‌های بنیادی خونساز (HSCT)، در مدیریت بیماری و بهتر شدن علائم موثر می‌باشند.