فلج مغزی
فلج مغزی به گروهی از اختلالات گفته میشود که عمدتاً به دلیل آسیب دیدگی یا ناهنجاریهای مغزی در حین تکامل مغز یا در دوران نوزادی ایجاد میشود. عوامل متعددی مانند زایمان زودرس، عفونتهای دوران بارداری وآسیبهای فیزیکی میتوانند به فلج مغزی منجر شوند.
فلج مغزی (CP)، منجر به ناهنجاری هایی از جمله اختلالات حرکتی، تعادلی وهمچنین بلعیدن می شود، و علائم بروز یافته میتواند بسته به شدت و نوع اختلال متغیر باشد.
به همین خاطر کودکان فلج مغزی به دلیل مشکلات در دهان و بلع، ممکن است در دریافت تغذیه کافی از طریق دهان دچار مشکل شوند. در این موارد، تغذیه انترال (تغذیه از طریق لوله) راه حلی حیاتی برای تامین نیازهای تغذیهای آنها به حساب میآید. تغذیه انترال میتواند به صورت کوتاه مدت یا بلندمدت، از طریق لوله ی بینی-معدهای یا لوله ی گاستروستومی (باز کردن یک راه جدید به معده از طریق جراحی) انجام شود.
عدم تحمل گوارشی در کودکان مبتلا به فلج مغزی :
عدم تحمل گوارشی در کودکان فلج مغزی به دلایل مختلفی از جمله موارد زیر رخ میدهد:
- مشکلات حرکتی: حرکات غیرطبیعی عضلات دهان و گلو میتواند بلع را دشوار کند.
- تأخیر در تخلیه معده: به دلیل وجود مشکلات عصبی در کودکان فلج مغزی تخلیه معده با سرعت کم تری صورت می گیرد
مشکلات گوارشی :
از جمله پیامد های ناشی از اختلالات تغذیه ای، بلع و عدم تحمل گوارشی در کودکان مبتلا به فلج مغزی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفراغ: استفراغ مکرر، به خصوص بعد از تغذیه
- یبوست: دفع مدفوع سفت و دشوار
- اسهال: دفع مدفوع شل و آبکی
- اسپیراسیون غذا: ورود غذا به راه های هوایی
- درد شکم: درد و ناراحتی در شکم
- کاهش وزن: عدم افزایش وزن یا کاهش وزن
بهبود علائم گوارشی:
درمان مشکلات گوارشی در کودکان مبتلا به فلج مغزی وابسته به علل و نوع علائم می باشد.
که می توان به روش های زیر اشاره کرد.
تغییر نوع فرمولا مصرفی :
تغییر نوع فرمولا از Polymeric Formula به Formula Peptide Base و 100% وی پروتئین (Whey Protein) می تواند باعث بهبود علائم عدم تحمل گوارشی شود، این علائم عبارتند از:
- یبوست
- استفراغ
- عدم تخلیه ی کامل معده: فرمولاهایی که حاوی پروتئین وی می باشند نسبت به فرمولاهایی که بر پایه ی کازئین می باشند، به تخلیه ی سریعتر معده کمک می کنند.
داروها: برای درمان علائمی مانند استفراغ، یبوست و اسهال
بیماران مبتلا به فلج مغزی اغلب با مشکلاتی غیرمرتبط با اختلالات حرکتی مواجه هستند که نیاز به مدیریت در سنین بزرگسالی دارند، که می توان به اختلالات شناختی، تشنج ها، زخمهای فشاری، پوکی استخوان، مشکلات رفتاری یا عاطفی و اختلالات گفتاری و شنوایی اشاره کرد.
انواع فلج مغزی
فلج مغزی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- فلج مغزی اسپاستیک (Spastic Cerebral Palsy): این نوع شایعترین فرم فلج مغزی است و حدود ۸۰٪ از افراد مبتلا را شامل میشود. در این نوع از بیماری ، عضلات سفت و منقبض میشوند.
- فلج مغزی دیسکینتیک (Dyskinetic Cerebral Palsy): در این نوع، کنترل حرکتی دشوار است و حرکات غیرارادی رخ میدهد. این حرکات ممکن است آهسته و یا سریع و پرشتاب باشند.
- فلج مغزی آتاکسیک (Ataxic Cerebral Palsy): این نوع از بیماری بر تعادل و هماهنگی بین اندام حرکتی تأثیر میگذارد. این افراد حین حرکت تعادل نداشته و جهت انجام برخی از کارها از جمله نوشتن به تمرکز بیشتری نیاز دارند.
- فلج مغزی مختلط (Mixed Cerebral Palsy): برخی از افراد نشانههای بیش از یک نوع از فلج مغزی را دارند، که معمولاً ترکیبی از اسپاستیک و دیسکینتیک است.
علائم فلج مغزی اسپاستیک :
سفتی عضلات
مشکلات حرکتی و گاهی لنگیدن
درمان فلج مغزی
هرچند درمان قطعی برای فلج مغزی وجود ندارد، اما روشهای مختلفی میتوانند به بهبود کیفیت زندگی کمک کنند:
- فیزیوتراپی: برای بهبود قدرت عضلانی وانعطافپذیری.
- کاردرمانی: برای بهبود مهارتهای روزمره و استقلال.
- گفتار درمانی: برای کمک به بهبود مشکلات گفتاری و بلع.
- مداخلات جراحی: در موارد شدید برای بهبود توانایی حرکتی و کاهش درد.
- داروهای شل کننده عضلات
نتیجه گیری
اگرچه فلج مغزی یک بیماری چالش برانگیزاست و از هرهزار کودک متولد، دو یا سه نفر به آن مبتلا می شوند، اما با استفاده از روشهای درمانی موثرو پشتیبانی مناسب، بیماران می توانند به توانایی های بیشتری دست یابند.
پیشرفتهای اخیر در روشهای درمانی و فناوریهای پشتیبان امید به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فلج مغزی را افزایش داده است.