اگر وزن فرزندتان کم و یا زیر محدوهی نرمال باشد، چه باید کرد؟
اگر نگران کاهش وزن کودک خود هستید و یا برای شما سوال است که آیا وزن کودک شما کمتر از وزن طبیعی متناسب با سن او میباشد یا خیر، بسیار مهم است که قبل از شروع هر اقدامی برای چاق شدن و افزایش وزن کودک خود، حتما با یک پزشک مجرب مشورت کنید چرا که ممکن است وزن کودک شما کاملاً طبیعی بوده و اصلاً نیازی به افزایش وزن نداشته باشد. تشخیص اینکه آیا کودک شما کم وزن است یا خیر، ممکن است دشوار باشد. بیماریها و تغییر عادات روزانهی کودک، میتوانند تاثیرات زیادی روی وزن او داشته باشند. یکی از راههایی که میتوانید بفهمید کودک شما لاغرتر از حد نرمال است یا خیر، بررسی شاخص توده بدنی یا بی ام آی (BMI) میباشد. لازمهی محاسبهی بی ام آی، اندازهگیری قد و وزن میباشد و برای کودکان بالای دو سال کاربرد دارد.
کاهش وزن یا کمبود وزن میتواند یک نشانه از وجود مشکلات پزشکی و یا عاطفی (روانی) باشد، بنابراین حتماً پزشک فرزندتان را از نگرانیهای خود آگاه کنید و از او کمک بخواهید، چرا که پزشک برای تصمیمگیریهای بیشتر، نیازمند ارزیابی و معاینهی دقیق فرزند شما میباشد. حتی اگر کودک شما کمتر از 2 سال سن دارد، باز هم مشورت کردن با پزشک و انتقال نگرانیهایتان به او، ضروری میباشد.
مواردی که باید با پزشک مشورت کنید:
- نگران کاهش وزن و یا عدم وزنگیری مناسب کودک خود هستید.
- کودک شما، علیرغم هیچگونه تغییری در برنامهی غذاییاش، کاهش وزن سریعی دارد.
- نگران عادات غذایی کودک خود هستید.
- تصور میکنید کودک شما دچار عدم تحمل غذایی و یا آلرژی (حساسیت غذایی) میباشد.
- روشهای امتحانی شما برای افزایش وزن کودکتان، موثر نبودهاند.
انواع مکملهای افزایش وزن کودکان
مکمل پودری افزایش وزن کودکان
مکملهای پودری یکی از محبوبترین انواع مکملها برای افزایش وزن کودکان هستند. این مکملها معمولاً به راحتی حل میشوند و میتوانند به شکل نوشیدنی و در برخی موارد به صورت ترکیب با غذاها استفاده شوند. این پودرها میتوانند شامل پروتئین، کربوهیدرات، ویتامینها و مواد معدنی باشند که به افزایش وزن بچهها کمک میکنند.
قرص و کپسول افزایش وزن کودکان
در نگاه کلی، مکملهای قرصی به دلیل مزایای حمل و نقل آسان و مصرف راحت مورد توجه مصرفکنندگان قرار دارند. بسیاری از قرصهای افزایش وزن کودکان، شامل ویتامینها و مواد معدنی مختلفی هستند که میتوانند نیازهای روزانه را تأمین کنند. در ارتباط با مصرف این مکملها باید اطمینان حاصل کرد که کودک به اندازهی کافی مایعات و آب مصرف کند.
شربت افزایش وزن (اشتهاآور) کودکان
شربتهای افزایش وزن معمولاً دارای طعمهای مختلف و جذابی هستند که به راحتی مورد پسند کودکان قرار میگیرند. شربتها میتوانند شامل ترکیبی از ویتامینها و مواد معدنی مختلف باشند و به بهبود اشتها و افزایش وزن کودک کمک کنند.
مکملهای گیاهی افزایش وزن کودکان
این نوع از مکملها از مواد طبیعی و گیاهی تولید میشوند. مکملهای گیاهی میتوانند به عنوان یکی از گزینههای افزایش وزن مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، همیشه لازم است قبل از استفاده از آنها با پزشک مشورت شود.
از آنجا که نیازهای غذایی کودکان در سنین مختلف متفاوت است، انتخاب مکملهای غذایی نیز باید با توجه به سن کودک انجام شود.
مکمل افزایش وزن نوزادان
نوزادانی که وزنشان کمتر از محدودهی نرمال و طبیعی میباشد و نیاز به افزایش وزن دارند، ممکن است نیاز به مصرف مکملهای نوزادی مانند قطره آهن و ویتامین D داشته باشند. این مکملها میتوانند به رشد و تکامل آنها کمک کنند.
مکمل افزایش وزن کودکان زیر یک سال
نوزادان به دلیل عدم تکامل سیستم گوارشی به صورت کامل، باید از مکملهای خاصی استفاده کنند. شیر مادر یا شیر خشکهای رگولار موجود در بازار، بهترین گزینهها برای این سنین هستند، اما در برخی موارد ممکن است کودک نیاز به مصرف مکمل و یا شیر خشکهای رژیمی با ترکیبات خاص داشته باشد.
مکمل افزایش وزن کودکان ۱ تا ۳ سال
کودکان در این سنین در کنار شروع مصرف غذاهای جامد و کشف طعمهای جدید، نیاز به مکملهای مختلفی دارند. مکملهای حاوی ویتامینها و پروتئین، میتوانند برای این گروه سنی بسیار مفید واقع شوند و به رشد و وزنگیری کودک، کمک کنند.
مکمل افزایش وزن کودکان ۳ تا ۱۲ سال
در این گروه سنی عادات غذایی کودکان شروع به شکلگیری میکنند و ممکن است نیاز به مکملهایی داشته باشند که بتواند کمبودهای تغذیهای آنها را تأمین کند. مکملهای پروتئینی و ویتامینهای مختلف میتوانند در این زمینه مؤثر باشند.
مکمل افزایش وزن کودکان بالای ۱۲ سال
کودکان در سنین نوجوانی به دلیل رشد سریع بدن، نیاز به مصرف مکملهای خاص دارند. مکملهای کلسیم و ویتامین D برای این سنین بسیار حیاتی هستند و میتوانند به رشد استخوانها و پیشگیری از کمبودها، کمک کنند.
نقش ترکیبات موجود در مکملها در افزایش وزن کودکان:
نقش پروتئین در افزایش وزن کودک
تامین کافی پروتئین و اسیدهای آمینهی ضروری برای رشد و تکامل طبیعی کودک از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
از آنجا که دریافت مقدار کافی ازپروتئینهای با کیفیت غذایی برای رشد کودک بسیار مهم است، داشتن یک رژیم غذایی با میزان کافی پروتئین در دوران کودکی میتواند روند رشد را تسریع کند و احتمال اضافه وزن و چاقی را در دوران کودکی و بعد از آن افزایش دهد. بنابراین مصرف این دسته از مکملها باید زیر نظر پزشک صورت گیرد.
نقش کربوهیدرات در افزایش وزن کودک
کربوهیدراتها مهمترین و در دسترسترین منبع انرژی بدن بوده و بخشی ضروری از یک رژیم غذایی سالم برای کودکان و بزرگسالان به شمار میآیند. دو شکل اصلی کربوهیدراتها عبارتند از: کربوهیدراتهای ساده (یا قندهای ساده) از جمله فروکتوز، گلوکز و لاکتوز که در میوه و شیر، یافت میشوند. دستهی دیگر، کربوهیدراتهای پیچیده (یا نشاسته) که در غذاهایی مانند سبزیجات نشاستهای، غلات کامل، برنج و نان یافت میشود.
نقش مکمل آهن در افزایش وزن کودک
کمبود آهن در کودکان میتواند روند رشد را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به کمخونی شود. آهن یک ماده معدنی است که کودک شما برای رشد و تکامل مناسب به آن نیاز دارد. برخی از کودکان دریافت کافی آهن ندارند و این مساله منجر به کمبود آهن در آنها میشود.
چرا دریافت آهن برای رشد و نمو کودکان مهم است؟
آهن به انتقال اکسیژن از ریهها به سایر ارگانهای بدن و همچنین ذخیره و استفاده از اکسیژن در عضلات، کمک میکند. در صورتی که کودک شما مقدار کافی آهن را از رژیم غذایی خود دریافت نکند، دچار کمبود آهن و پیامدهای ناشی از آن خواهد شد.
کمبود آهن، یک مشکل رایج در کودکان است که از خفیف تا شدید متغیر میباشد.عدم درمان کمبود آهن، میتواند بر رشد و تکامل کودک تأثیرات منفی بگذارد. گاهی اوقات، کمبود آهن میتواند بدن را با کمبود گلبولهای قرمز سالم و کافی که حامل اکسیژن هستند، مواجه کند که یک وضعیت جدی به نام کمخونی ناشی از فقر آهن تلقی میشود.
نقش زینک در افزایش وزن کودک
عنصر روی (زینک)، نقش مهمی در فرآیندهای بیولوژیکی از جمله رشد، تمایز و متابولیسم سلولی دارد. کمبود روی، باعث محدود شدن رشد در دوران کودکی و کاهش مقاومت بدن در برابر عفونتها میشود، که به طور قابل توجهی منجر به بروز عوارض جانبی در کودکان میگردد.
اگرچه مصرف مکمل زینک، بیخطر در نظر گرفته میشود و در کاهش عوارض مرتبط با اسهال و عفونتهای تنفسی تحتانی در کودکان خردسال موثر میباشد، ولی همچنان لازم است که مصرف آن زیر نظر پزشک انجام شود.
نقش امگا 3 در افزایش وزن کودک
اسیدهای چرب امگا 3، جزء حیاتی یک رژیم غذایی سالم به شمار میآیند. این چربیها به ویژه برای رشد کودکان بسیار ضروری بوده، نقش کلیدی در رشد و تکامل آنها داشته و با فواید سلامتی متعددی همراه هستند. با این حال، بسیاری از والدین مطمئن نیستند که آیا مصرف امگا 3، برای فرزندانشان ضروری و یا حتی بی خطر میباشد.
تحقیقات نشان دادهاند که مصرف اسیدهای چرب امگا 3 میتوانند به بهبود رشد و عملکرد مغز از جمله قدرت یادگیری، حافظه و همچنین خلق و خوی کودکان کمک کنند.
نقش مولتی ویتامین در افزایش وزن کودک
کودکان سالم که از غذاهای متنوعی استفاده میکنند و سرعت رشد قابل قبولی دارند، نیازی به مصرف مولتی ویتامینها ندارند. مواد غذایی طبیعی، بهترین منابع برای فراهم کردن چربی، پروتئین، کربوهیدرات، ویتامینها و مواد معدنی میباشند. وعدههای غذایی و میان وعدههای متنوع و کافی، میتوانند تمام مواد مغذی مورد نیاز رشد کودکان زیر 7 سال را تامین کنند. به نظر میرسد، بسیاری از کودکان خردسال در خوردن غذا سختگیر هستند و والدین را با چالشهای زیادی مواجه میسازند. پزشکان و یا متخصصین تغذیه بر این باورند که کودکان باید از طیف وسیعی از مواد غذایی مفید تغذیه کنند.
زیادهروی و مصرف بدون نظارت مولتی ویتامینها میتواند باعث بروز مشکلاتی مانند ناراحتی معده و یا اسهال شود. اگر کودک شما، علاوه بر غذای روزانه، مکمل حاوی ویتامینها و موادمعدنی نیز دریافت میکند، اطمینان حاصل کنید که دریافت مواد مغذی از حد نیاز روزانهی او فراتر نمیرود. برخی از ویتامینها و مواد معدنی ممکن است با داروهای مصرفی کودک شما، تداخل داشته باشند.
اگر شما نگران این هستید که آیا فرزندتان دریافت مکفی از ویتامینها و مواد معدنی دارد یا خیر، حتماً با پزشک کودک خود صحبت کنید و در صورتی که در مورد رژیم غذایی فرزندتان سوالی دارید با متخصصان تغذیه مشورت نمایید.
هدف از مصرف مکملهای غذایی در کودک
افزایش قد و وزن کودک
برخی از مکملها با هدف افزایش قد و وزن کودکان طراحی شدهاند و معمولاً حاوی ترکیبی از پروتئینها، ویتامینها و موادمعدنی هستند که به رشد طبیعی و نرمال کودک، کمک میکنند.
افزایش اشتها و وزن کودک
کودکانی که کم اشتها هستند و به واسطهی آن وزن کمی دارند، ممکن است به مکملهای اشتهاآور نیاز داشته باشند. این مکملها غالباً شامل ویتامینهای گروه ب و سایر مواد مغذی هستند که متابولیسم بدن کودک را بهبود میبخشند.
افزایش وزن و تقویت سیستم ایمنی کودک
مکملهایی که برای تقویت سیستم ایمنی کودک طراحی شدهاند، معمولاً شامل ویتامینها و مواد معدنی نظیر ویتامین C، زینک و امگا 3 هستند. این مکملها میتوانند به بهبود وضعیت سلامتی کودک کمک و از او در برابر بیماریها، محافظت کنند.
افزایش انرژی دریافتی، توده عضلانی و وزن کودک
این نوع از مکملها، حاوی کربوهیدرات و پروتئین بوده و به کودکانی که وزن و یا تودهی عضلانی بدنشان کمتر از محدودهی نرمال باشد، کمک میکنند. از طرفی این نوع از مکملها به صورت خاص، برای کودکانی که فعالیتهای ورزشی دارند، مفید میباشند.
بهبود عملکرد گوارشی و افزایش وزن کودک
این نوع از مکملها، عمدتاً حاوی فیبر و پروبیوتیک بوده و میتوانند به بهبود عملکرد سیستم گوارشی کودک و جذب مواد مغذی، کمک کنند.
انواع مکملهای افزایش وزن کودکان
این مکملها را میتوان بر اساس ویژگیهای خاصی چون ترکیبات و ساختار دستهبندی کرد:
مکمل بدون قند افزایش وزن کودکان
این نوع مکملها معمولاً به جای قندهای مصنوعی از شیرینکنندههای طبیعی مانند استویا استفاده میکنند و برای کودکانی که دچار مشکلات گوارشی هستند، مفید میباشند.
مکمل بدون گلوتن افزایش وزن کودکان
برای کودکانی که دچار عدم تحمل گلوتن هستند، مکملهای بدون گلوتن میتوانند به رشد و افزایش وزن، کمک کنند. این محصولات حاوی مواد مغذی ضروری هستند و باعث ایجاد عوارض ناشی از مصرف گلوتن در کودکان نمیشوند.
مکمل بدون لاکتوز افزایش وزن کودکان
کودکانی که از عدم تحمل لاکتوز رنج میبرند، میتوانند از مکملهای بدون لاکتوز جهت افزایش وزن، بهرهمند شوند که با هدف تأمین مواد مغذی مورد نیاز این دسته از کودکان، طراحی شدهاند.
مکمل افزایش وزن کودکان بدون مواد نگهدارنده
این نوع از مکملها از مواد طبیعی تشکیل شدهاند و فاقد مواد شیمیایی هستند و به حفظ سلامت کودک کمک میکنند.
مکمل افزایش وزن کودکان با جذب سریع
این نوع از مکملها میتوانند انتخاب خوبی برای کودکانی باشند که نیاز به تأمین فوری مواد مغذی دارند.
مکمل افزایش وزن کودکان همراه با ویتامین دی (D)
مصرف ویتامین دی (D) برای داشتن استخوانها و ماهیچههای قوی و سالم ضروری است. بدون مصرف ویتامین D، بدن توانایی جذب کامل کلسیم مصرفی را ندارد. کودکانی که از کمبود ویتامین دی رنج میبرند، دچار بیماری به نام راشیتیسم میشوند که باعث ضعف استخوانها، پاهای خمیده و سایر ناهنجاریهای اسکلتی میشود.
برخی از مکملهای افزایش وزن کودکان بر اساس شرایط خاص آنها طراحی شدهاند:
مکمل افزایش وزن نوزادان نارس
نوزادانی که به دلیل تولد زودهنگام، وزن کمی دارند، نیاز بیشتری به دریافت مواد مغذی و مکملهای ویژه خواهند داشت.
مکمل افزایش وزن کودکان بیمار، بدغذا و یا مبتلا به سوءتغذیه
کودکان بدغذا و یا بیمار، معمولاً نیاز به ترکیباتی دارند که بتواند نیازهای غذایی آنها را تأمین و به بهبود اشتهای آنها کمک کند .
مکمل افزایش وزن کودکان مبتلا به آلرژی (حساسیتهای) غذایی
در بسیاری از بیماریهای آلرژیک اطفال، امکان مصرف برخی از مواد غذایی در رژیم روزانهی کودک وجود ندارد. بنابراین نیاز به مصرف مکملهایی دارند که بدون ایجاد حساسیت، مواد مغذی مورد نیاز بدنشان را تأمین کند.
مکمل افزایش وزن کودکان مبتلا به کمبود آهن
کمخونی ناشی از کمبود آهن، یکی از مشکلات شایع در کودکان است. مصرف مکملهای حاوی آهن میتوانند به درمان این مشکل و نیز افزایش وزن کودک کمک کند .
چگونه به افزایش وزن کودک خود کمک کنیم
وزن پایین کودک شما میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. اگر دلیل کمبود وزن کودک و یا نوجوان شما به دلیل عدم دریافت کالری کافی میباشد، روشهایی وجود دارد که می توانید به وزنگیری فرزندتان کمک کنید.
به منظور رشد سالم و متعادل، مهم است که کودکان به صورت روزانه، دریافت کافی و متناسبی از کالری و مواد مغذی داشته باشند.
خبر خوب این است که میتوانید با ایجاد برخی تغییرات در آنچه کودک شما میخورد و تشویق او به رعایت و حفظ عادات غذایی سالم، به او کمک کنید تا کالری و مواد مغذی بیشتری دریافت کند.
نکاتی برای کمک به افزایش وزن کودک
بایدها:
در وعدههای غذایی کربوهیدراتهای نشاستهای بیشتری مانند سیبزمینی، نان و یا برنج بگنجانید.
- کالری دریافتی را با چربیهای سالم افزایش دهید. به طور مثال اضافه کردن پنیر رنده شده به وعدههای غذایی کودک.
- در بین وعدههای غذایی به آنها نوشیدنیهای پرکالری مانند میلک شیک و یا اسموتی بدهید.
- فرزند خود را به رعایت عادات سالم غذایی تشویق کنید. آنها را در تهیهی غذا مشارکت دهید و سعی کنید همیشه با هم غذا بخورید.
- اگر فرزندتان بین وعدههای غذایی احساس گرسنگی داشت، میان وعدههای سالم نظیر ماست، نان و یا لقمههای کوچک به او بدهید ولی توجه داشته باشید دسترسی نامحدود به میان وعدههای غذایی درست نبوده و میتواند باعث ممانعت از صرف وعدههای اصلی غذایی شود.
- غذاهای جدید را به تدریج و در وعدههای کوچک به کودکتان، معرفی کنید. این امر به آنها کمک میکند تا به غذاهای جدید عادت کنند.
- مصرف درست مکملهای غذایی در کودکان و نوجوانان با هدف تحریک رشد، افزایش وزن و دستیابی به وزن متناسب، کمک کننده است.
نبایدها:
- برای افزایش وزن فرزندتان، از مواد غذایی ناسالم مانند، پفک، چیپس، بیسکوئیت و شکلات استفاده نکنید و سعی کنید آنها را با مواد غذایی سالم مانند پنیر، کراکر و موز جایگزین کنید. به صورت کلی، کودکان تمایل زیادی برای مصرف شیرینی و غذاهای ناسالم دارند. اگرچه این مواد پرکالری هستند و می توانند باعث افزایش وزن کودک شما شوند، ولی باعث سیری کاذب شده و مواد غذایی مورد نیاز و ضروری برای رشد او را تامین نخواهند کرد.
- قبل از وعدههای غذایی اصلی به آنها نوشیدنی و تنقلات ندهید چرا که باعث سیری کاذب و بیاشتهایی فرزندتان به مصرف مواد مغذی ضروری خواهد شد.
- اگر فرزند شما همهی مواد غذایی بشقاب خود را میل نکرد، او را ملامت و ناامید نکنید چرا که این امر میتواند، غذا خوردن را به یک تجربهی منفی تبدیل کند.
- کودک خود را از تحرک داشتن منع نکنید. ورزش کردن به داشتن عضلات و استخوانهای قوی کمک زیادی میکند.
در پایان، میتوان گفت مکملهای غذایی میتوانند به عنوان ابزارهای مفیدی در راستای افزایش وزن و بهبود سلامت کودکان در نظر گرفته شوند. با این حال، نیاز به مصرف این مکملها باید با تأکید بر نیازهای خاص هر کودک تعیین شود و همواره تحت نظر و مشاورهی پزشک مربوطه باشد. توجه به کیفیت، ترکیبات و دوز مصرفی مکملها از اهمیت بالایی برخوردار است و میتواند تأثیر زیادی بر روی فرآیند رشد و سلامت کودک داشته باشد.