فشار خون چیست؟
فشار خون در واقع، میزان فشار یا نیروی خون داخل شریان میباشد. با هر ضربان قلب، خون به داخل شریانهایی که وظیفه ی حمل خون به سراسر بدن را دارند، پمپ میشود که به تعداد 60 تا 100 بار در دقیقه و در 24 ساعت شبانه روز اتفاق می افتد. شریان ها، وظیفه ی انتقال اکسیژن و مواد مغذی را به کل بدن، دارند.
فشار خون بالا یا فشار خون بالای مزمن، یک بیماری شایع است که نیاز به مدیریت مداوم و همیشگی دارد. فشار خون کنترل نشده میتواند بر سلامت، آسایش و کیفیت زندگی فرد، تأثیر منفی بگذارد. ویزیت منظم توسط پزشک مربوطه برای تنظیم فشار خون، این اثرات را به حداقل رسانده و از سلامت فرد محافظت میکند.
تفاوت فشار خون و تپش قلب
فشار خون و تپش قلب، تعاریف متفاوتی دارند. فشار خون میزان نیرویی است که باعث جریان خون در داخل عروق خونی می شود ولی ضربان قلب تعداد دفعاتی است که قلب شما در یک دقیقه خون را پمپاژ میکند، بنابراین افزایش ضربان قلب لزوما به معنی بالا بودن فشار خون نمی باشد.
توجه داشته باشید تنها راه سنجش و تشخیص فشار خون، اندازه گیری آن به کمک کاف و فشارسنج است.
تعریف فشار خون سیستول و دیاستول
فشار خون فشاری است که بر حسب میلی_متر جیوه در سیستم شریانی اصلی بدن اندازه گیری می شود و به طور معمول به دو دسته سیستولیک و دیاستولیک تقسیم می شود. فشار سیستولیک حداکثر فشار خون در طول انقباض بطن ها است. فشار دیاستولیک حداقل فشاری است که در زمان استراحت بطن ها و درست قبل از انقباض بعدی ثبت می شود.
فشار خون معمولاً به صورت فشار سیستولیک بر فشار دیاستولیک (مثلاً 120 روی 80 میلیمتر جیوه) گزارش میشود. حداقل فشار خون قابل قبول معمولاً بیش از 90 میلیمتر جیوه برای فشار سیستولیک و 60 میلیمتر جیوه برای فشار دیاستولیک میباشد، اگرچه میتواند تفاوت زیادی بین افراد مختلف وجود داشته باشد.
کدام عدد فشار خون مهم تر است؟
پزشک میتواند، از عدد بالا یا پایین برای تشخیص فشار خون بالا استفاده کند. با این حال، اگر سن شما بالای 50 سال باشد، معمولاً بیشتر بر روی عدد بالایی (فشار سیستولیک) به عنوان یک عامل خطر برای بیماری قلبی تمرکز میکنند.
با افزایش سن، احتمال فشار خون بالا، افزایش مییابد، زیرا دیوارهی شریانهای بدن به واسطهی رسوب پلاکهای چربی و کلسترول، به مرور سفت و ضخیم میشود.
تعریف فشار خون طبیعی و نرمال
فشار خون طبیعی کمتر از 120 روی 80 میلیمتر جیوه است.
فشار خون بالا، 129-120 روی بیشتر از 80 میلیمتر جیوه میباشد. افرادی که عدد فشار خونشان در این بازه قرار میگیرد، در صورتی که اقدامی برای بهبود و کنترل آن انجام ندهند، ممکن است از نظر بالینی دچار مشکلات جبران ناپذیری شوند و عدد فشار خون بالاتر رود.
تعریف فشار خون بالا
اگر عدد بالای فشار خون (فشار سیستولیک) همیشه 180 یا بیشتر باشد و یا عدد پایین فشار خون (فشار دیاستولیک) همیشه 120 یا بیشتر باشد، لازم است جهت درمان فوری پزشکی اقدام شود و ضروریست فرد از کسی درخواست کند که او را هر چه سریعتر به بیمارستان منتقل کند، چرا که این وضعیت یک بحران فشار خون به حساب میآید.
در طول بحران بالا رفتن فشار خون، فرد ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- مشکل بینایی و تکلم
- درد ناحیهی پشت
- ضعف یا بی حسی
تعریف فشار خون پایین
در صورتی که فشارسنج برای فشار سیستولیک و دیاستولیک، اعدادی کمتر از 90 روی 60 میلی متر جیوه را نشان دهد، فشار خون پایین تلقی میشود. در صورتی که فشار خون فرد همیشه در محدوده ی پایین قرار داشته باشد، طبیعی محسوب میشود اما در برخی افراد افت ناگهانی فشار خون میتواند منجر به خون رسانی ناکافی به اندامهای تحتانی بدن و بروز مشکلات ثانویه شود. ممکن است افت فشار خون بدون علامت باشد ولی گاهی علائمی همچون سرگیجه، بی حالی و حتی غش کردن را به دنبال داشته و میتواند برای زندگی فرد، خطرناک باشد.
از جمله دلایل فشار خون پایین، کم آبی و یا دیگر مشکلات پزشکی میباشد. اگر عامل افت فشار خون مشخص شود، میتوان نسبت به درمان آن اقدام کرد.
عامل ایجاد فشار خون بالا چیست؟
عوامل زیادی از جمله سبک زندگی ناسالم، خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش میدهند که می توان با اصلاح آن، خطر ابتلا به فشار خون بالا را کاهش داد.
عوامل موثر در فشار خون بالا:
1. نقش سن در فشار خون:
با بالا رفتن سن، فشار خون تمایل به افزایش دارد. به صورت طبیعی و با گذشت زمان، دیواره ی عروق خونی ، ضخیم و سفت میشوند که خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش میدهد. با این وجود، در کودکان و نوجوانان نیز، خطر فشار خون بالا، رو به افزایش است که به احتمال زیاد به دلیل شیوع اضافه وزن و چاقی در سنین پایین میباشد.
2. نقش سابقهی خانوادگی و ژنتیک در فشار خون:
فشار خون بالا اغلب به صورت خانوادگی دیده میشود. بسیاری از نکاتی که در مورد فشار خون بالا میدانیم حاصل مطالعات ژنتیکی میباشند. ژنهای زیادی در خطر ابتلا به فشار خون بالا، نقش دارند. تحقیقات نشان میدهد که با رشد جنین در رحم، ممکن است تغییراتی در DNA کودک رخ دهد که خطر ابتلا به فشار خون بالا را در مراحل بعدی زندگی افزایش دهد. برخی از افراد به نمک موجود در رژیم غذایی که میتواند در افزایش فشار خون موثر باشد.
3. نقش سبک زندگی در فشار خون:
سبک زندگی میتواند خطر فشار خون بالا را افزایش دهد، از جمله:
- مصرف مداوم غذاهای ناسالم، به خصوص غذاهایی که نمک (سدیم) بالا و پتاسیم پایینی دارند.
- برخی از افراد، از جمله سیاه پوستان، افراد مسن و افرادی که به بیماری مزمن کلیوی، دیابت یا سندرم متابولیک مبتلا هستند، حساسیت بیشتری به نمک موجود در رژیم غذایی خود دارند.
- مصرف زیاد الکل یا کافئین
- فعالیت بدنی ناکافی
- خواب بیکیفیت و ناکافی
- شرایط استرس زا
- مصرف کوکائین، مت آمفتامین، یا سایر محرکها.
4. داروهای موثر در فشار خون:
برخی داروها میتوانند کنترل فشار خون را برای بدن دشوارتر کنند.
داروهای ضد افسردگی، ضد احتقان (داروهای رفع گرفتگی بینی)، قرصهای هورمونی ضد بارداری و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، همگی میتوانند فشار خون فرد را افزایش دهند.
5. شرایط پزشکی موثر در فشار خون:
شرایطی که توازن مایعات، سدیم و هورمونهای بدن را تغییر میدهند، می توانند منجر به فشار خون بالا شوند، از جمله:
- برخی از تومورها
- بیماری مزمن کلیوی
- سندرم متابولیک
- اضافه وزن و چاقی
- آپنهی خواب
- مشکلات تیروئیدی.
6. نقش نژاد یا قومیت در فشار خون بالا:
فشار خون بالا در بزرگسالان سیاه پوست بیشتر از بزرگسالان سفید پوست، اسپانیایی تبار یا آسیایی است. در مقایسه با سایر گروههای نژادی یا قومیتی، سیاهپوستان معمولاً میانگین فشار خون بالاتری دارند و زودتر به فشار خون بالا مبتلا میشوند. همچنین، برخی از داروهای مربوط به فشار خون بالا برای افراد سیاه پوست موثر نمیباشند.
در دوران بارداری، زنان سیاه پوست بیشتر از زنان سفیدپوست به پره اکلامپسی مبتلا میشوند. پره اکلامپسی یک اختلال در دوران بارداری است که باعث افزایش فشار خون و مشکلاتی در ارگان ها از جمله کبد و کلیههامیشود.
7. نقش جنسیت در فشار خون:
مردان بیشتر از زنان در طول دوران میانسالی به فشار خون بالا مبتلا میشوند. اما در افراد مسن، زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به فشار خون هستند.
زنانی که در دوران بارداری فشار خون بالایی دارند، در آینده بیشتر در معرض فشار خون بالا هستند. تحقیقات نشان میدهدداروهایی که برای کنترل فشار خون بالا در دوران بارداری استفاده میشوند، احتمال عوارض بارداری را کاهش داده و به جنین در حال رشد، آسیبی نمیرسانند.
8. نقش عوامل اجتماعی و اقتصادی در فشار خون:
بر اساس مطالعات انجام شده، عواملی مانند درآمد، سطح تحصیلات، محل زندگی، نوع شغل و عوامل استرس زا، ممکن است خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهند. کار کردن در شیفتهای زودهنگام یا دیرهنگام از دیگر عوامل اجتماعی هستند که میتوانند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهند.
تجربه تبعیض و فقر با فشار خون بالا مرتبط هستند.
برخی تحقیقات نشان دادهاند، تجربهی استرس، خطر، آسیب یا تروما در دوران کودکی میتوانند خطر ابتلا به فشار خون بالا را، افزایش دهند.
آیا کافئین با فشار خون بالا ارتباط دارد؟
حتی اگر فرد فشار خون بالایی نداشته باشد، مصرف کافئین میتواند، منجر به افزایش مختصری در فشار خون شود. این افزایش کوتاه مدت در فشار خون، بیشتر در افرادی اتفاق میافتد که به صورت مداوم کافئین دریافت نمیکنند. با این حال، پاسخ فشار خون به کافئین از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
دقیقا مشخص نیست که چرا کافئین باعث افزایش کوتاه مدت فشار خون در برخی افراد میشود.
تعدادی از محققان معتقدند که کافئین میتواند هورمونی را که به گشاد شدن عروق کمک میکند، مسدود کند. برخی دیگر بر این باورند که کافئین مانند استرس، منجر به افزایش ترشح آدرنالین از غده ی فوق کلیه و به دنبال آن بالا رفتن فشار خون میشود.
افرادی که به صورت مداوم کافئین مصرف می کنند، تحمل آنها نسبت به کافئین افزایش مییابد و در نتیجه کافئین اثر طولانی مدتی بر فشار خون و افزایش آن در این افراد نخواهد داشت.
اگر فشار خون بالا و مصرف همیشگی کافئین دارید، احتمالاً نیازی به محدود کردن یا قطع مصرف آن نخواهید داشت اما بهتر است با پزشک خود مشورت نمایید.
آیا مصرف الکل با فشار خون بالا ارتباط دارد؟
نوشیدن بیش از حد الکل میتواند منجر به افزایش فشار بر دیوارهی رگهای خونی شود. مصرف بیش از سه نوشیدنی الکی در یک وعده، فشار خون را برای مدت کوتاهی بالا میبرد و زیاده روی در نوشیدن الکل میتواند باعث افزایش طولانی مدت فشار خون شود.
تاثیر سیگار بر سلامت و فشار خون چیست؟
هر سیگاری که می کشید باعث افزایش موقت فشار خون می شود. سیگار منجر به آسیب دیواره رگهای خونی و تصلب شرایین شده به این صورت که مجرای داخلی شریانها باریکتر میشوند. همچنین سیگار با افزایش غلظت خون، احتمال لخته شدن خون در عروق فرد را افزایش داده و قلب را مجبور میکند تحت فشار بیشتری کار کند. این تغییرات میتواند منجر به سکته مغزی و حملهی قلبی شود.
از طرفی دیگر، فشار خون بالا به تنهایی باعث تنگی و گرفتگی عروق میشود. بنابراین اگر فشار خون بالا دارید و سیگار هم میکشید، این روند بسیار سریعتر اتفاق میافتد و به شکل چشمگیری خطر حمله و یا سکته قلبی را افزایش میدهد.
سیگار بر روی ریهها، معده، دهان، گلو و پوست فرد نیز، اثرات قابل توجهی دارد و باعث سرطان و پیری زودرس میشود و حتی میتواند بر استخوانها و سیستم تناسلی فرد نیز تأثیرگذار باشد.
تاثیر کیفیت خواب بر فشار خون چیست؟
کارشناسان بر این باورند که خواب به توازن هورمونهای موثر در کنترل استرس و متابولیسم بدن کمک میکند. در طولانی مدت، کمخوابی، میتواند منجر به نوسانات هورمونی شده که نتیجهی آن فشار خون بالا و سایر عوامل خطرساز برای سلامت قلب، می باشد.
سعی نکنید کم خوابی را با زیاد خوابیدن جبران کنید. خواب زیاد به اندازه کمخوابی بد نیست، اما میتواند منجر به افزایش قند خون و وزن شده و روی سلامت قلب تاثیر بگذارد. اگر همزمان با فشار خون بالا از اختلالات خواب نیز رنج میبرید، حتما با پزشک مربوطه مشورت نمایید.
علائم و نشانههای فشار خون بالا چیست؟
اکثر افراد مبتلا به فشار خون بالا هیچ علامتی ندارند، حتی اگر فشار خون به سطوح خطرناکی برسد. فرد میتواند سالها بدون هیچ علامتی، فشار خون بالایی داشته باشد.
برخی از افراد مبتلا به فشار خون بالا ممکن است نشانههای زیر را داشته باشند:
- سردرد
- تنگی نفس
- خونریزی بینی
با این حال، این علائم اختصاصی نیستند و تا زمانی که فشار خون بالا به مرحله ی خطرناکی نرسد، رخ نمیدهند.
آیا میتوان از فشار خون بالا جلوگیری کرد؟
رعایت موارد زیر می تواند در پیشگیری از فشار خون بالا موثر باشند:
- داشتن سبک زندگی سالم برای سلامت قلب و عروق
- انتخاب غذاهایی که نمک (سدیم) کمتر و پتاسیم بیشتری دارند. میوهها و سبزیجات سرشار از پتاسیم هستند.
- اجتناب از مصرف الکل
- داشتن فعالیت بدنی منظم حتی در مقادیر کم نیز میتواند تفاوت ایجاد کند. کاهش مدت زمان نشستن در طول روز به کاهش فشار خون کمک میکند.
- حفظ وزن طبیعی
- ترک کردن سیگار
- کنترل سطح کلسترول و قند خون
- مدیریت استرس
- خواب با کیفیت و کافی.
فشار خون بالا چه تاثیراتی بر بدن دارد؟
ناتوانی و خستگی ناشی از فشار خون بالا:
یکی از شایعترین و مخربترین علائمی که افراد مبتلا به فشار خون کنترلنشده تجربه میکنند، خستگی شدید و سطح انرژی پایین است. با گذشت زمان، فشار خون بالا، گردش خون و اکسیژن رسانی را در سراسر بدن محدود میکند در نتیجه به دلیل عدم اکسیژن رسانی کافی، ماهیچهها به دنبال هر گونه فعالیت بدنی، به سرعت خسته میشوند. ممکن است فرد به صورت دورهای، از مه مغزی، ناتوانی در تمرکز و در کل کند شدن فرایند فکری، رنج ببرد. حتی فعالیتهای ساده روزانه، مانند خرید مواد غذایی، بالا رفتن از پلهها، پیادهروی در مسافتهای متوسط یا انجام کاهای خانه میتواند منجر به احساس خستگی و فرسودگی شود.
کنترل فشار خون بالا از طریق دارو، رژیم غذایی، ورزش و مدیریت استرس به جریان خون طبیعی و اکسیژن رسانی به ارگانها، کمک کرده و به بازیابی و حفظ ذخایر طبیعی بدن، استقامت و قدرت بدنی، منجر میشود.
زوال شناختی ناشی از فشار خون بالا:
فشار خون بالا و کنترل نشده میتواند به تدریج و در طول ماهها و سالها، به عروق خونی ظریف مغز آسیب برساند. این امر موجب مختل شدن جریان خون، اکسیژن رسانی و تحویل مواد مغذی به سلولهای مغزی و در نتیجه شروع تدریجی اختلالات شناختی میشود. از جمله اختلالات شناختی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فراموشی و اختلال حافظه
- مشکل در حفظ و یادگیری اطلاعات جدید
- از دست دادن قدرت تمرکز و دامنهی توجه
- کاهش قدرت استدلال، قضاوت و تصمیمگیری
- کند شدن قدرت پردازش و درک ذهنی
تشخیص به موقع و مدیریت صحیح فشار خون بالا و مزمن، از رگهای خونی مغز محافظت کرده و به پیشگیری یا کند شدن زوال ذهنی کمک میکند. کاهش فشار خون بالا اغلب به بازگرداندن قدرت شناخت و درک ذهنی فرد، کمک میکند.
اختلالات بینایی ناشی از فشار خون بالا:
فشار خون بالا و کنترل نشدهی مزمن، به دیوارهی عروق خونی ریز شبکیه در داخل چشم، فشار وارد کرده و ممکن است باعث نشت خون و پارگی آنها شود. علائم ناشی از این اختلالات عبارتند از:
- تاری دید تدریجی
- اختلال در درک رنگ
- ظهور نقاط کور یا حفرههای تیره در میدان دید
- جرقههای ناگهانی نور
- ظهور نقاط در حال حرکت یا شناور در میدان بینایی
- تورم دیسک بینایی
عدم درمان فشار خون بالا، میتواند منجر به خونریزی شبکیه، آسیب عصب بینایی و اختلال بینایی دائمی از جمله کوری شود. کنترل فشار خون در محدوده طبیعی، یکپارچگی عروق خونی شبکیه را حفظ کرده و به جلوگیری از کاهش بینایی کمک میکند.
اختلال عملکرد جنسی ناشی از فشار خون بالا:
هم مردان و هم زنان، میتوانند به دلیل فشار خون بالا و کنترل نشدهی مزمن، دچار مشکلات جنسی شوند. با گذشت زمان، فشار خون بالای کنترل نشده به رگهای خونی آسیب رسانده و باعث کاهش جریان خون به بافتهای تناسلی میشود. این امر منجر به مختل شدن حس برانگیختگی جنسی و پاسخ فیزیولوژیکی جنسی میگردد.
در بیشتر مواقع، زنان، کاهش میل جنسی و مشکل در رسیدن به ارگاسم را تجربه میکنند و مردان به دلیل جریان خون ناکافی، در معرض ابتلا به اختلال نعوظ هستند.
کنترل فشار خون بالا از طریق داروها، رژیم غذایی، ورزش و کاهش استرس به بهبود جریان خون در اندام تناسلی کمک کرده و اغلب منجر به بازیابی قدرت و عملکرد جنسی فرد میشود.
افزایش درد ناشی از فشار خون بالا:
فشار خون بالا و کنترل نشده، به عروق خونی از جمله عروق احاطه کنندهی اعصاب، فشار وارد میکند که منجر به التهاب عروق و ایجاد فشار بر روی اعصاب میشود؛ در نتیجه به میزان قابل توجهی باعث بدتر شدن انواع درد میشود، از جمله:
- سردردهای مکرر از جمله میگرن
- دردهای عضلانی عمومی
- درد مفاصل یا آرتریت
- کمردرد
- درد عصبی،بی حسی یا گز گز در اندامهای تحتانی
کاهش فشار خون بالا و رساندن آن به محدوده طبیعی، باعث کاهش فشار وارده بر روی اعصاب و بافتهای اطراف شده و منجر به تسکین درد میگردد.
در صورت بروز نشانههای جدید درد، لازم است با پزشک مربوطه مشورت نمایید.
اختلال خواب ناشی از فشار خون بالا:
فشار خون بالا و مزمن، چرخه طبیعی خواب و بیداری بدن را مختل کرده و باعث مختل شدن فرآیند خواب در طول شب میشود. بیداریهای مکرر شبانه و به دنبال آن قطع شدن تداوم خواب، از شکایات رایج در افراد به مبتلا فشار خون بالای کنترل نشده میباشد.
در حالی که فشار خون بالا کیفیت خواب را کاهش میدهد، اختلال خواب نیز فشار خون بالا را تشدید میکند، و در نتیجه یک چرخهی معیوب شکل میگیرد. کنترل فشار خون بالا از طریق درمان مناسب و اصلاح سبک زندگی، به بازیابی فرآیند خواب و آسایش فرد کمک میکند.
تظاهرات پوست و مو ناشی از فشار خون بالا:
فشار خون مزمن به رگهای خونی پوست که وظیفهی انتقال اکسیژن و مواد مغذی را به لایههای بیرونی پوست دارند، آسیب میرساند و منجر به تغییرات ظاهری میشود از جمله:
- رنگ پریدگی یا برافروختگی غیر معمول پوست
- قرمز شدن و بروز لک های پوستی
- ایجاد آکنه، پسوریازیس یا اگزما
- تعریق بیش از حد صورت
- ریزش موی موضعی و نازک شدن مو
- پوست خشک و خارشدار
کنترل صحیح فشار خون از مویرگهای ظریف پوستی محافظت و از بروز مشکلات پوست و موی ناشی از آن، جلوگیری میکند.
پریشانی عاطفی ناشی از فشار خون بالا:
فشار خون بالا و کنترل نشدهی مزمن، می تواند منجر به بروز مشکلات عاطفی قابل توجه از جمله اضطراب، خستگی مداوم، درد و اختلالات عملکردی و مشکلات در روابط بین فردی و اجتماعی شود.
بروز تغییرات خلقی نظیر افزایش تحریکپذیری، غمگینی و افسردگی در افراد با فشار خون بالا، بسیار شایع میباشد اما با تنظیم موفقیتآمیز فشار خون میتوان به ایجاد ثبات عاطفی و برگشت اعتماد به نفس کمک کرد.
خطرات جدیتر ناشی از فشار خون بالا:
فشار خون بالا به مرور زمان به عروق خونی و اندامهای بدن آسیب میرساند که میتواند منجر به وقوع شرایط خطرناکی شود، از جمله:
- حمله قلبی، نارسایی قلبی یا سکته مغزی
- بیماری کلیوی یا نارسایی کلیه
- بیماری شریان محیطی
- آنوریسم و پارگی آئورت
- زوال عقل
مدیریت دقیق فشار خون مزمن، از بدن محافظت کرده و احتمال وقوع خطرات بالای ناشی از فشار خون بالا را در آینده، کاهش میدهد.
چرا فشار خون مهم است؟
فشار خون بالا، «قاتل خاموش»، معمولاً هیچ علامتی ندارد و قبل از آنکه متوجه مشکلی شوید، میتواند به قلب، کلیهها و مغز شما آسیب برساند.
فشار خون بالا، پیش زمینهی بیماریهای قلبی و عروقی محسوب میشود. بدون درمان، فشار خون بالا می تواند باعث موارد ذیل شود:
- حمله ایسکمیک گذرا
- سکته و حملهی قلبی
- بزرگ شدن قلب
- نارسایی قلبی
- بیماری شریان محیطی
- آنوریسمها
- بیماریهای کلیوی
- پارگی عروق خونی
چه مواردی افراد را در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا قرار میدهد؟
- سابقهی خانوادگی فشار خون بالا، بیماری قلبی عروقی یا دیابت
- سن بالای 60 سال
- کلسترول بالا
- استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی (قرصهای ضد بارداری)
- چاقی
- دیابت
- استفاده از فرآوردههای تنباکو
- بی تحرکی و ورزش نکردن
- مصرف غذاهای شور
فشار خون در دوران بارداری
فشار خون بالا در دوران بارداری خطراتی بالقوه داشته و بخش مهمی از مراقبتهای دوران بارداری، نظارت بر فشار خون مادر باردار میباشد. افزایش فشار خون، میتواند قبل از شروع بارداری و یا در طول دوران بارداری رخ دهد.
در دوران بارداری، پزشک مربوطه در هر بار مراجعه، وزن و فشار خون مادر باردار را اندازه گیری و بررسی مینماید. همچنین ممکن است نیاز به انجام آزمایشات دورهای وجود داشته باشد.
پزشک، سلامت جنین را نیز به دقت زیر نظر خواهد داشت و ممکن است از سونوگرافیهای مکرر برای ردیابی رشد جنین استفاده کند. شاید پزشک از مادر باردار بخواهد تا به حرکات روزانهی جنین خود توجه داشته باشد.
چه زمانی فشار خون باید بررسی شود؟
در صورت طبیعی بودن فشار خون، پزشک باید در هر بار چکاپ سالانه، فشار خون فرد را بررسی کند. اگر فشار خون بالا باشد، ممکن است پزشک از فرد درخواست کند که فشار خون خود را بسته به نیاز، از چند بار در طول روز تا یک بار در هفته در منزل نیز چک کند.
لازم است فرد در زمانهای مشخصی از روز، فشار خون خود را اندازه گیری کند. البته میتوان در یک نوبت، دو یا سه بار فشار خون را اندازه گیری کرد به صورتی که یک دقیقه بین هر بار اندازه گیری، فاصله زمانی وجود داشته باشد و سپس میانگین سه عدد به عنوان عدد نهایی فشار خون، در نظر گرفته شود.
چه درمانهایی برای فشار خون بالا وجود دارد؟
درمان فشار خون بالا شامل ایجاد تغییراتی است که توسط تیم پزشکی به فرد، توصیه میشوند:
- تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی برای فشار خون بالا
- رسیدن به وزن ایده آل و حفظ آن
- ورزش منظم
- رژیم غذایی متعادل و سالم برای قلب که حاوی نمک، چربی و کلسترول پایین و میوه و سبزیجات تازه میباشد. رژیم غذایی بخش مهمی از مدیریت فشار خون است. برنامه ی غذایی ( و محدود کردن سدیم (نمک) به مدیریت فشار خون کمک می کند. از پزشک خود بخواهید که شما را به یک متخصص تغذیه برای داشتن برنامه غذایی اختصاصی، ارجاع دهد.
- عدم مصرف بیش از دو نوشیدنی حاوی الکل در روز (برای اکثر مردان) و بیش از یک نوشیدنی در روز برای زنان و همینطور مردانی که سبک وزن هستند.
- مدیریت استرس و خشم
- پرهیز از مصرف محصولات حاوی تنباکو و نیکوتین
- تغییرات موثر در سبک زندگی که به مدیریت پروفایل چربی بدن (LDL، کلسترول، تری گلیسیرید) و دیگر موارد موثر در سلامتی بدن از جمله دیابت، کمک میکنند.
داروها و مراقبتهای بعدی فشار خون بالا
- لازم است تمام داروها طبق دستور پزشک مصرف شوند و بدون مشورت با پزشک، مصرف هیچ دارویی قطع و یا شروع نشود.
- برخی از داروهای بدون نسخهمانند داروهای ضد احتقان، میتوانند نحوه عملکرد داروهای کنترلکنندهی فشار خون را تغییر دهند.
- بیمار مبتلا به فشار خون بالا باید طبق برنامهای مرتب و منظم با پزشک مربوطه ملاقات داشته باشد تا او بتواند فشار خون را تحت کنترل نگه داشته و تغییرات لازم در داروها را ایجاد و به مدیریت خطر وقوع بیماری قلبی عروقی در آیندهکمک کند.
ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که فشار خون خود را در منزلطبق زمانبندی داده شده، ثبت کند. لازم است بیمار، دستورالعملهای پزشک برای ثبت فشار خون را دنبال کند .
چگونه برای اندازه گیری فشار خون آماده شویم؟
- در صورتی که همین الان قهوه نوشیدید، ورزش کردید و یا سیگار کشیدید، 30 دقیقه زمان دهید و پس از اقدام به اندازه گیری فشار خون خود کنید.
- پیش از اندازه گیری فشار خون، حتما مثانه خود را خالی از ادرار کنید.
- اگر لباس آستین دار پوشیدید، آستین را کاملا تا سرشانه بالا بزنید.
- حداقل پنج دقیقه بدون صحبت کردن بنشینید.
- صاف بنشینید و پاهای خود را صاف روی زمین بگذارید. پاهای خود را روی هم قرار ندهید.
- بازوی خود را روی میزی در مقابل خود قرار دهید به گونهای که همراستای قلب شما باشد.
روش اندازه گیری فشار خون
مراحل اندازه گیری فشار خون به صورت دستی:
- آمادهسازی: بیمار باید در حالت آرام و نشسته قرار بگیرد و بهتر است چند دقیقه در این وضعیت استراحت کند.
- قرار دادن کاف: کاف را دور بازوی بیمار قرار می دهیم و به اندازه ی کافی محکم می کنیم.
- باد کردن کاف: با استفاده از پمپ، کاف را باد می کنیم تا فشار بالا رفته و جریان خون داخل عروق متوقف شود. در این زمان، فشارسنج باید عدد 200 میلی متر جیوه را نشان دهد.
- کاهش فشار: به آرامی شیر تخلیه فشار را باز کرده و اجازه میدهیم که فشار داخل کاف کاهش یابد.
- شنیدن صدا (با استفاده از استتوسکوپ): در این مرحله، به جریان خون در شریان بازویی گوش می دهیم. خالی کردن کاف باعث می شود سوزن فشارسنج شروع به پایین آمدن کند. همزمان با شروع نبض (پالس)، به عدد فشار سنج نگاه می کنیم. این عدد، همان فشار سیستولیک می باشد.
- وقتی که صدای این پالسها قطع میشود یا صدا به وضوح کم میشود، عدد فشار دیاستولیک را ثبت می کنیم.