در این مقاله به بررسی موارد زیر در خصوص هپاتکت پرداخته خواهد شد :
- مکانیسم اثر: هپاتکت چگونه به بدن در مقابله با عفونت HBV کمک می کند؟
- موارد مصرف: هپاتکت برای چه کسانی و در چه شرایطی تجویز می شود؟
- نحوه به دست آوردن: هپاتکت چگونه و طی چه مراحلی ساخته می شود؟
- نحوه مصرف: هپاتکت چگونه باید تجویز و مصرف شود؟
- عوارض جانبی: عوارض جانبی احتمالی هپاتکت چیست؟
- تداخلات و منع مصرف :تداخلات دارویی هپاتکت کدام است و هپاتکت برای چه کسانی نباید تجویز شود؟
- نحوه نگهداری: هپاتکت را باید در چه شرایطی نگه داری کرد؟
- نحوه تهیه: هپاتکت را چگونه می توان در ایران تهیه کرد؟
هپاتکت سی پی (Hepatect CP) چیست و چه کاربردی دارد؟
هپاتکت سی پی، نام تجاری ایمونوگلوبولین انسانی هپاتیت B (Human hepatitis B immunoglobulin) مشتق از پلاسمای انسانی تولید شده توسط شرکت آلمانی بیوتست می باشد. هپاتکت سی پی برای پیشگیری از عفونت مجدد ویروس هپاتیت B پس از پیوند کبد در موارد نارسایی کبدی ناشی از هپاتیت B و به عنوان ایمونوپروفیلاکسی هپاتیت B استفاده می شود، هپاتکت سی پی حاوي ایمونوگلوبولین انسانی هپاتیت B به عنوان ماده موثره می باشد که می تواند از شما در برابر هپاتیتB محافظت کند.
مکانیسم اثر:
هپاتکت با تزریق داخل وریدی به بدن بیمار وارد جریان خون می شود. مکانیسم دقیق ایمنی بخشی HBIG ناشناخته است. HBIG ممکن است از ورود ویروس هپاتیتB (HBV) و اتصال به هپاتوسیت ها جلوگیری کند، به ذرات ویروسی هپاتیت B در گردش متصل و آن ها را خنثی کند و سلول های آلوده به HBV را از طریق ایجاد پاسخ ایمنی به واسطه آنتی بادی هدف قرار دهد.
موارد مصرف هپاتکت سی پی (Hepatect CP):
هپاتیت B نوعی عفونت کبدی است که توسط ویروس هپاتیت (HBV) B ایجاد می شود. عفونت ممکن است گاهی منجر به نکروز کبدی شود که اغلب کشنده است. بیماری حاد معمولاً به صورت ناگهانی و غیرمنتظره شروع می شود و با بی اشتهایی و حالت تهوع و درد در ناحیه سمت راست بالای شکم همراه است. تب، در صورت وجود، معمولاً خفیف است. یرقان (زردی) نیز تنها در حدود 10 درصد از کودکان و در 30 تا 50 درصد از بزرگسالان رخ می دهد. در صورت بروز یرقان، تیره شدن تدریجی ادرار و روشن شدن مدفوع رخ می دهد. در بیمارانی که علائم بالینی هپاتیت را ندارند، این بیماری فقط با تست های مربوط به عملکرد کبد و یا وجود مارکرهای سرولوژیکی عفونت هپاتیت B تشخیص داده می شود.
هپاتکت سی پی به منظور ایجاد ایمنی سریع و بلند مدت در گروه های زیر مورد استفاده قرار می گیرد:
- پیشگیري از عفونت هپاتیت B در بیمارانی که واکسینه نشده اند و یا در بیمارانی که واکسن هپاتیت B براي آنها محافظت کافی فراهم نکرده است.
- پیشگیري از عفونت پس از پیوند کبد در بیمارانی که تست هپاتیت B آنها مثبت گزارش شده است.
- نوزادان تازه متولد شده اي که مادران آنها با ویروس هپاتیت B آلوده شده اند.
- قرار گرفتن تصادفی در معرض خون، پلاسما و سرم حاوی آنتی ژن ویروس هپاتیت B ( HBsAg) از طریق:
- تلقیح از راه پوست (سوزن یا دیگر ابزار«تیز»، نیش، خراش)
- آلودگی غشاهای مخاطی (ریختن به چشم یا دهان)
- آلودگی پوست سالم (زخم های باز، درماتیت یا اگزما)
- تماس جنسی
نحوه به دست آوردن و تهیه داروی هپاتکت
ایمونوگلوبولین اختصاصی هپاتیتB (HBIG) از پلاسمای اهداکنندگان انسانی واکسینه شده ساخته شده است. هنگامی که دارویی از منشا خون یا پلاسمای انسان ساخته می شود، پیشگیری از انتقال عفونت به بیماران از اهمیت خاصی برخوردار است. تمامی اهداکنندگان به دقت غربالگری می شوند و روش های مختلف ویروس زدایی درچرخه های ساخت دارو به کار گرفته می شود. با وجود این تمهیدات، احتمال انتقال عفونت نمی تواند به طور کامل در هنگام تجویز داروهاي تهیه شده از خون یا پلاسماي انسانی از بین برود.
آفرزیس چیست ؟
دوزهای داروی هپاتکت سی پی:
هپاتکت سی پی محلول جهت انفوزیون (درون سیاهرگی) است که در ویال های 2 میلی لیتری (100 واحد بین المللی)، 10 میلی لیتری (500 واحدی)، 40 میلی لیتری (2000 واحدی) و 100 میلی لیتری ( 5000 واحد) توسط پالایشگاه بیوتست آلمان بنا به شرایط و نیاز کشور عرضه می شود.
نحوه مصرف هپاتکت سی پی:
هپاتکت سی پی جهت تجویز داخل وریدي (انفوزیون درون سیاهرگی) می باشد. این دارو توسط پزشک یا پرستار به شما تزریق می شود. دوز توصیه شده به شرایط و وزنتان بستگی دارد. پزشکتان مقدار دقیق داروي تجویز شده به شما را می داند. در آغاز انفوزیون هپاتکت سی پی را با سرعت کم دریافت خواهید نمود. سپس پزشک شما ممکن است سرعت انفوزیون را به تدریج افزایش دهد.
عوارض جانبی احتمالی:
این دارو نیز مانند هر داروي دیگر ممکن است داراي عوارض جانبی باشد اگرچه امکان دارد در تمام افراد دیده نشود. موارد زیر ممکن است به ندرت رخ بدهند:
- لرز
- سردرد
- تب
- استفراغ
- احساس بی حالی و ناخوشی
- تهوع
- فشار خون پایین
- واکنشهاي آلرژیک (حساسیتی)
- واکنشهاي پوستی از قبیل قرمزي پوست و خارش
- افزایش ضربان قلب
موارد زیر نیز ممکن است خیلی به ندرت رخ بدهند:
- واکنشهاي حساسیتی شدید (شوك آنافیلاکتیک)
- درد مفاصل
همراه ایمونوگلوبولین انسانی عوارض زیر مشاهده شده است:
- مننژیت موقت (التهاب پوشش مغز)
- کاهش تعداد گلوبول هاي قرمز (آنمی همولیتیک برگشت پذیر/همولیز)
- افزایش کراتینین سرم (ماده دفعی) و یا نارسایی کلیوي ناگهانی
- مواردي از تشکیل لخته هاي خون درون سیاهرگها (واکنشهاي ترومبوآمبولیک) در سالخوردگان، بیمارانی با علایم ایسکمی مغزي یا قلبی، بیمارانی که داراي اضافه وزن هستند و نیز بیمارانی که حجم خون پایینی دارند (هیپوولمی شدید)، گزارش شده است.
در صورت بروز یک عارضه جانبی، سرعت انفوزیون کاهش یافته و یا متوقف می شود، چنانچه دچار هرکدام از عوارض جانبی شدید با پزشک، داروساز یا پرستارتان درمیان بگذارید.
تداخلات و منع مصرف:
چنانچه در حال حاضر دارویی مصرف می کنید یا اخیرا هر داروي دیگري مصرف کرده اید، مورد را به پزشکتان اطلاع دهید.
این محصول دارویی نباید با سایر داروها مخلوط شود.
هپاتکت سی پی می تواند کارآیی برخی واکسن ها (نظیر آنچه در ذیل اشاره شده) را کاهش دهد:
- سرخک
- سرخجه
- اوریون
- آبله مرغان
شما می توانید تا حدود 3 ماه تا دریافت برخی واکسن ها فاصله بیندازید.
اثرات روي آزمایشات خونی
هپاتکت سی پی می تواند روي نتایج آزمایشات خونی تاثیر گذارد. اگر پس از دریافت هپاتکت سی پی آزمایش خون داده اید، موضوع را به مسئول آزمایشگاه و یا پزشکتان اطلاع دهید.
بارداري، شیردهی و باروري
اگر باردار یا شیرده هستید، یا برنامه بارداري دارید، پیش از مصرف این دارو از پزشکتان راهنمایی بخواهید. پزشک شما در مورد اینکه آیا استفاده از هپاتکت سی پی در دوره بارداري و یا شیردهی امکان پذیر است یا خیر تصمیم خواهد گرفت.
رانندگی و کار با ماشین آلات
توانایی رانندگی و کار با ماشین آلات ممکن است بدلیل پاره اي عوارض جانبی همراه با مصرف هپاتکت سی پی دچار نقصان گردد. لازم است بیمارانی که طی درمان دچار عوارض جانبی می شوند صبر کنند تا عوارض بوجود آمده برطرف شود.
هشدارهای دارویی:
در موارد زیر پیش از مصرف هپاتکت سی پی با پزشک، داروساز یا پرستارتان مشورت بفرمایید:
اگر از شرایطی رنج می برید که در آن سطح آنتی بادي خونتان پایین است.
اگر نسبت به سایر آنتی بادیها واکنش داشته اید (در موارد نادر ممکن است واکنش های حساسیتی ایجاد شود.)
پزشک شما در موارد زیر مراقبت هاي پزشکی ویژه اي را براي شما بکار خواهد گرفت: اضافه وزن، سالخوردگی، دیابت، فشار خون بالا، حجم خون پایین، کمبود IgA، بیماریهاي عروقی و یا خطر ایجاد لخته.
چنانچه در طول چهار هفته اخیر در برابر هپاتیت B واکسینه شده اید موضوع را به پزشکتان اطلاع دهید. ممکن است در صورت دریافت هپاتکت سی پی نیاز به واکسیناسیون مجدد هپاتیت B داشته باشید.
نحوه نگهداري هپاتکت سی پی:
داروی هپاتکت را دور از دسترس کودکان نگهداری بفرمایید.
به منظور محفاظت از آن در مقابل نور، بهتر است ویال را داخل قوطی نگهداری کنید.
این دارو را در یخچال در دمای بین 8-2 درجه سانتی گراد نگهداری کنید و از یخ زدگی محافظت نمائید. هپاتکت را پس از تاریخ انقضاء که روی برچسب ویال و کارتن درج شده است استفاده نکنید.
نحوه تهیه هپاتکت در ایران
این دارو در صورت تجویز توسط پزشک متخصص، در بیمارستان ها و مراکز درمانی که پیوند کبد انجام می دهند با ارائه نسخه قابل تهیه خواهد بود.