آفرزیس یک فرآیند پزشکی است که طی آن خون از فرد بیمار یا اهدا کننده دریافت و پس از فیلتر کردن یک جزء خاص، به بدن فرد باز می گردد. آفرزیس ممکن است به منظور جمع آوری اجزای خون اهدا کننده یا برای جداسازی بخش هایی از خون که حاوی عناصر بیماری زا هستند استفاده شود.
کاربرد های دستگاه آفرزیس چیست ؟
- آفرزیس اهدایی: در این نوع آفرزیس، یک فرد سالم با استفاده از دستگاه آفرزیس، که برای جمع آوری بخش های مورد نظر خون ( شامل گلبول های قرمز، گلبولهای سفید، پلاکت و یا پلاسما) برنامه ریزی شده است، خون اهدا می کند. این اجزاء را می توان ذخیره و در بیمارستان ها توزیع نمود تا در اختیار بیماری که نیازمند آن است قرار گیرد.
- آفرزیس درمانی: این نوع آفرزیس در بیمارانی انجام می شود که دارای بیماری مرتبط با اجزاء غیر طبیعی سلولی یا خونی بر پایه پلاسما می باشند. طی این فرآیند، اجزاء غیر طبیعی خون فرد بیمار جدا و خارج می شوند. سپس باقی اجزاء خون که طبیعی و سالم هستند به بدن فرد باز می گردند. آفرزیس درمانی برای درمان بیماری هایی مانند اختلالِ پلاسمای هایپرویسکوزیته، میکروآنژیوپاتیک ترومبوتیک، میاستنی گراویس، سندرم گیلن باره، و دیگر بیماری های شدید خود ایمنی به کار می رود.
انواع روش های آفرزیس کدامند ؟
-
پلاسمافرزیس (جداسازی پلاسما از خون)
-
پلاکت فرزیس (جداسازی پلاکت ها از خون)
-
لوکوفرزیس (جداسازی گلبولهای سفید از خون)
-
اریتروفرزیس ( جداسازی گلبولهای قرمز از خون )
پلاسمافرزیس
پلاسمافرزیس فرآیندی است که در آن پلاسما از سلولهای خونی جدا می شود و در این مرحله پلاسمای بهبود یافته به بدن باز می گردد و یا با محلول دیگری مثل نرمال سالین جایگزین می شود.
پلاسمای خون در افراد بیمار ممکن است حاوی آنتی بادی هایی باشد که سیستم ایمنی را مورد حمله قرار دهد. در اینصورت با استفاده از روش پلاسمافرزیس توسط دستگاهی می توان پلاسمای آلوده را جدا نموده و آن را با پلاسمای سالم جایگزین نمود. این فرآیند، تعویض پلاسما نیز نامیده می شود.
این فرآیند با استفاده از سانتریفیوژ و یا فیلتراسیون با کمک غشاهای نیمه تراوا انجام می شود. بدین صورت که سانتریفیوژ براساس چگالی های متفاوت اجزاء یک مایع، جداسازی را انجام می دهد و در فرایند جداسازی پلاسمای غشایی، اجزاء خون بر اساس اندازه ذرات فیلتر می شوند.
پرسش های متداول
آفرزیس چیست ؟
آفرزیس یک فرآیند پزشکی است که طی آن خون از فرد بیمار یا اهدا کننده دریافت و پس از فیلتر کردن یک جزء خاص، به بدن فرد باز می گردد.
پلاسما فرزیس چیست ؟
پلاسمافرزیس فرآیندی است که در آن پلاسما از سلولهای خونی جدا می شود و در این مرحله پلاسمای بهبود یافته به بدن باز می گردد و یا با محلول دیگری مثل نرمال سالین جایگزین می شود.
چگونه انواع دستگاه های آفرزیس به ما کمک می کنند ؟
این دستگاه ها با روش های متفاوتی بخش های اصلی خون را جدا سازی کرده و در صورت لزوم هر یک از اجزای خون را حذف یا جایگزین میکنند. همچنین در صورت نیاز سایر اجزا را به بدن اهدا کننده یا بیمار باز می گردانند.